بررسی رابطه شوخ طبعی با سلامت روان دانشجویان پیام نور خرم آباد
روان شناسان مزاح را به مثابه یکی از ویژگیهای شخصیتی انسان در نظر گرفته و آن را از دیدگاههای مختلف مورد بررسی قرار داده اند. در دهه 1960 م. علاقه روان شناسان به نقد و بررسی مزاح و خنده برای وجود آدمی جلب شد. برخی از روان شناسان معتقدند که مزاح و خنده برای وجود آدمی و زندگی او، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است (کورتکف [1]، 1991؛ میندس[2] و کوربین [3]، 1985). دیدگاه عمده دربارة نقش روان شناختی مزاح معتقد است که مزاح نوعی سبک سازگاری و انطباق است. فروید [4] (1916) معتقد است که مزاح یکی از سازوکارهای دفاعی «من» و نوعی تلاش اقتصادی جهت صرف انرژی روانی است. آریتی [5] (1975) معتقد است ارتباط تنگاتنگی بین حدس بذله گویی و میزان خلاقیت فرد وجود دارد. پلاچیک [6] (1981) هشت سبک سازگاری برای آدمی برشمرده که در این میان سازوکار وارونه سازی، یعنی توجه به وجوه مضحک شرایط و موقعیت های فشارزا از آن جمله است. از یک دیدگاه جامع تر زیستی – روانی اجتماعی [7] می توان مزاح را نوعی پیام هدفمند اجتماعی دانست که با تغییرات فیزیولوژیکی و روانی ویژه ای همراه است. بدیهی است که این پیام کارکردهای اجتماعی خاص خود را داراست و محتوا و مسیر ویژه خود را نیز دارد. به عبارت دیگر مزاح به مثابه یک پیام هدفمند به دنبال تحقیق کارکردهای معینی است و در این راه با استفاده از شیوه های ویژه در موقعیت های معینی به کار می رود. توجه به کارکردهای اجتماعی و اهداف مزاح از دیدگاههای مختلف، مورد بحث و بررسی علمای رفتاری و به خصوص روان شناسان قرار گرفته است. برخی از روان شناسان، مزاح را اساساً خصومت بار، عده ای آن را دردناک و تحقیرآمیز و تعدادی دیگر مزاح را سرگرم کننده و لذت بخش می دانند. به طور کلی نظرات روان شناختی پیرامون مزاح و بذله گویی را می توان در قالب چند رویکرد نظری مورد بررسی قرار داد. شوخی و شوخ طبعی اساساً خلاق بوده و خود تسهیل کننده خلاقیت بیشتر است. تقریباً تمامی تعاریف شوخ طبعی شامل ضوابطی از قبیل ترکیبهای غیرمعمول، شگفتی، عدم تجانس مفاهیم و برداشتها و نظایر آن می گردد. بر طبق یک تعریف شوخ طبع کسی است که خلاقیتش منجر به اظهار نظرها، داستانها و نمایش نامه های خنده آور است. علاوه بر آن، در بینشی وسیع شوخ طبع کسی است که خود و دیگران را به نحوی فراتر و منفک تر می بیند. چنین شخصی قادر است به خود و وقایع زندگی بخندد و در عین حال با مردم و وقایع مرتبط باقی بماند.شوخ طبعی فرایندهای فیزیولوژیک، روانی و اجتماعی را ادغام یا سنتز می کند. بنابراین توانایی ایجاد شوخی و مزاح یا «داشتن توانایی شوخ طبعی» ویژگی خلاق مهمی است. بدون شوخی زندگی برای غالب مردم غیرقابل تحمل است. برای بسیاری از مردم شوخی یک راه بقا و یک نیروی شفابخش است
فهرست مطالب
مقدمه
مزاح یا شوخ طبعی
آشنایی با متون روانشناسی دربارة مزاح
سلامت روان یا سلامت روانشناختی
بیان مسئله تحقیق
اهمیت و ضرورت تحقیق
اهداف تحقیق
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
تعریف مفهومی شوخ طبعی
تعریف عملیاتی شوخ طبعی
تعریف مفهومی سلامت روانی
تعریف عملیاتی سلامتی روانی
فصل دوم
مبانی نظری و یافته های پژوهشی
مبانی (رویکردهای) نظری روان شناختی مزاح
الف- نظریه اهانت
ب- نظریه تخلیه هیجانی و آسودگی
ج- نظریه ناهماهنگی و تباین
واکنشهای مزاح
مزاح و سیستم ایمنی بدن
نقش درمانی مزاح
تبیین روان شناختی از تأثیر مزاح در مقابله با استرس
مدل تعاملی استرس
مبانی نظری سلامت روانی
نظریه فروید
نظریة موری
نظریة آدلر
نظریه فروم
نظریه مزلو
نظریه اسکینر
نظریه کارل یونگ
افراد سالم از نظر روانی
نظریه اسلام
اهمیت سلامت روان
الف- عوامل زیستی
ب- عوامل عاطفی و روانی
ج- عوامل اجتماعی
رابطة بین استرس، کنار آمدن و سلامتی
پیامدهای استرس
اختلال هیجانی
اختلال شناختی
اختلال فیزیولوژیکی
کنار آمدن
روشهای کنار آمدن مستقیم
کنار آمدن مواجهه ای
مسئله گشایی برنامه ریزی شده
حمایت اجتماعی
روشهای کنار آمدن دفاعی
مکانیزمهای دفاعی
کاهش دهندگان شیمیایی استرس
پسخوراند زیستی
ورزش
یافته های پژوهشی در زمینة مزاح (شوخ طبعی)
ترغییب پرورش توانایی شوخ طبعی
منابع فارسی
مزاح یا شوخ طبعی
مقدمه
مزاح به عنوان یکی از ویژگیهای شخ+صیتی انسان، کیفیتی منحصر به نوع آدمی است. اگر چه ارائه تعریف دقیقی از مزاح دشوار است، اما حتی در تمدنهای باستان نیز در این باره نظرات و مطالب گسترده ای مطرح شده است. مثلاً در کتاب عهد عتیق، پندی به این مضمون وجود دارد که «دلی شاد به خوبی یک طبیب کار می کند» افلاطون، ارسطو و اندیشمندان و فلاسفه سایر اعصار و قرون نیز دربارة مزاح به اظهار نظر پرداختند. در متون احادیث اسلامی نیز روایاتی از پیامبر و ائمه وجود دارد که حاکی از تأثیرات مثبت مزاح در زندگی مؤمنان است. در روایاتی از پیامبر اکرم (ص) ایشان فرموده اند «هیچ مؤمنی نیست جز این که او را شوخی و مزاح است».
- بیان مسئله تحقیق
در این تحقیق روابط میان متغیرهای شوخ طبعی با سلامت روانی در دانشجویان روان شناسی ورودی 1380 در دانشکده روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکز مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیق حاضر گامی در جهت پی بردن به رابطة شوخ طبعی با سلامت روانی است.
- اهمیت و ضرورت تحقیق
با توجه به توسعه زندگی ماشینی و بالا رفتن فشار روانی بر افراد لازم است که بررسی شود از چه طریقی می توان فشار روانی را کاهش داد بنابراین اهمیت تحقیق حاضر در این است که اگر مشخص شود که بین شوخ طبعی و سلامت روانی رابطه معنی داری وجود دارد می توان در مورد آموزش شیوه های شوخ طبعی، به عنوان یکی از روشهای مقابله با استرس، اقدام کرد تا بدین طریق از شدت فشار روانی بر افراد کاسته شود و افراد به هنگام مواجهه با استرس نیز بتوانند از عهدة آن برآیند.
- اهداف تحقیق
بهترین هدف تحقیق حاضر آن است که مشخص نماید آیا بین شوخ طبعی با سلامت روانی دانشجویان روان شناسی ورودی 80 در دانشکده روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکز رابطه ای وجود دارد یا نه؟ هدف کاربردی دیگر این تحقیق آن است که می توان درک عمیق تری از شوخ طبعی به دست آورده و به اهمیت آن به عنوان یکی از راهبردهای مقابله با چالش ها و به تأثیر آن بر سلامت روانی فرد پی برد.
- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
1- تعریف مفهومی شوخ طبعی
شوخ طبع کسی است که خلاقیتش منجر به اظهار نظرها، داستانها و نمایش نامه های خنده آور شود. شوخ طبع کسی است که خود و دیگران را به نحوی فراتر و منفک تر می بیند و قادر است به خود و وقایع زندگی بخندد و در عین حال با مردم و وقایع مرتبط باقی بماند. (تورنس، 1993).
2- تعریف عملیاتی شوخ طبعی
شوخ طبعی عبارت است از نمره ای که فرد از طریق پرسشنامه هفت ماده ای (مارتین ولفکورت، 1983) به دست می آورد.
پرسشنامه
1- وقتی مشکل دارم شوخ طبعی خود را از دست می دهم.
کاملاً مخالف مخالف موافق کاملاً
2- اغلب اوقات متوجه می شوم که اگر سعی کنم با دیدی تمسخرآمیز به مشکلاتم بنگرم، آنها به میزان زیادی کاهش می یابد.
کاملاً مخالف مخالف موافق کاملاً
3- وقتی در یک موقعیت تنش زا قرار می گیرم، معمولاً به دنبال موضوعات و مطالب خنده آور برای گفتن هستم.
کاملاً مخالف مخالف موافق کاملاً
4- بایستی اقرار کنم که اگر شوخ طبعی بیشتری می داشتم شاید زندگیم راحت تر می شد.
کاملاً مخالف مخالف موافق کاملاً
5- احساس می کنم اگر در موقعیتی باشم که مجبورم بخندم یا گریه کنم، ترجیح می دهم که بخندم.
کاملاً مخالف مخالف موافق کاملاً
6- حتی در موقعیتهای سخت هم، معمولاً می توانم موضوعاتی برای خنده یا مزاح پیدا کنم.
کاملاً مخالف مخالف موافق کاملاً
7- براساس تجارب شخصی ام، خنده راه بسیار مؤثری برای مقابله با مشکلات است.
کاملاً مخالف مخالف موافق کاملاً
نوع فایل:WORD
سایز:82.1kb
تعداد صفحه:72
عنوان پایان نامه: بررسی رابطه شوخ طبعی با سلامت روانی در دانشجویان
فرمت فایل: word
تعداد صفحات: 107
هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه شوخ طبعی با سلامت روانی در دانشجویان روان شناسی ورودی 1380 در دانشکده روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکز، و در سال تحصیلی 84-83 می باشد. در این تحقیق شوخ طبعی به عنوان متغیر ملاک و سلامت روانی به عنوان متغیر پیش بین برگزیده شده اند. نمونه تحقیق 100 نفر دانشجو را شامل می باشد که با روش نمونه گیری در دسترس از جامعه دانشجویان روان شناسی ورودی 80 دانشکده روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکز انتخاب گردیده اند. پژوهش حاضر یک تحقیق کاربردی از نوع توصیفی است و روش تحلیل داده ها، همبستگی است که در طی آن ضرایب همبستگی ساده و چند گانه بین متغیرهای پیش بین و ملاک محاسبه شده است. فرضیه های تحقیق همگی دوسویه می باشند. در این تحقیق از پرسشنامه تجدید نظر شده علائم روانی SCL 25-R و مقیاس شوخ طبعی مارتین ولفکورت استفاده شد. نتایج حاکی از این بود که بین متغیرهای پیش بین و ملاک، همبستگی ساده و چند گانه وجود دارد.
فهرست مطالب
فصل اول: موضوع تحقیق
اهداف تحقیق 7
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها 7
نظریه اهانت 11
نظریه تخلیه هیجانی و آسودگی 11
نظریه ناهماهنگی و تباین 12
واکنشهای مزاح 13
مزاح و سیستم ایمنی بدن 15
مزاح و عملکرد تحصیلی 16
نقش درمانی مزاح 16
تبین روان شناختی از تأثیر مزاح در مقابله با استرس 17
مدل تعاملی استرس 18
مبانی نظری سلامت روانی 21
نظریه موری 22
نظریه آدلر 23
نظریه فروم 23
نظریه مزلو 23
نظریه اسکینر 24
نظریه یونگ 24
افراد سالم از نظر روانی 25
نظریه اسلام 26
اهمیت سلامت روان 28
عوامل زیستی 28
عوامل عاطفی و روانی 30
عوامل اجتماعی 30
رابطة بین استرس، کنار آمدن و سلامتی 30
پیامدهای استرس 33
اختلال هیجانی 33
اختلال شناختی 34
اختلال فیزیولوژیکی 35
کنار آمدن 36
روشهای کنار آمدن مستقیم 36
کنار آمدن مواجهه ای 37
مسئله گشایی برنامه ریزی شده 38
حمایت اجتماعی 38
روشهای کنار آمدن دفاعی 40
مکانیزمهای دفاعی 40
کاهش دهندگان شیمیایی استرس 41
پسخوراند زیستی 42
ورزش 43
یافته های پژوهشی در زمینة مزاح (شوخ طبعی) 43
ترغیب پرورش توانایی شوخ طبعی 47
ابزار اندازه گیری (پرسشنامة تجدید نظر شدة علائم روانی SCL25-R) 50
نمره گذاری پرسشنامه SCL25-R 50
پایایی پرسشنامه تجدید نظر شدة علائم روانی SCL25-R 51
مقیاس شوخ طبعی (مزاح) مارتین ولفکورت 51
نمره گذاری مقیاس سنجش شوخ طبعی 51
طرح تحقیق و منطق انتخاب آن 52
روش اجرا تحقیق 52
روش تحلیل داده ها 53
یافته های مربوط به فرضیه تحقیق 57
محدودیتهای تحقیق 60
پیشنهادات 60
فهرست منابع 62
ضمائم 68