بررسی عوامل موثر در مشارکت سیاسی
مقدمه:
مشارکت سیاسی در بین دانشجویان از جمله مسائلی است که توجه اساتید و بزرگان ودانشگاهیان را به خود جلب کرده است.
سیاست بین دانشجویان نقش کمرنگ تری نسبت به سایر مسائل دارد، که برنامه ریزان درسی دانشگاهها باید تجدید نظری در مورد آن داشته باشند، یعنی با بیشتر و پر رنگ تر کردن نقش سیاست و جامعه شناسی سیاسی دانشجویان را بیشتر با این مسئله و موضوع مهم اجتماعی آشنا کنند.
در قسمتهای بعدی به طور مفصل به این موضوعات می پردازیم.
بیان مسئله :
- آیا عوامل اجتماعی مثل موقعیت اجتماعی ، محل سکونت ، میزان تحصیلات اطرافیان و عوامل فردی مثل درآمد ، میزان تحصیلات خود فرد بر مشارکت سیاسی دانشجو تاثیر دارد یا خیر؟
- آیا در خانواده های مذهبی میزان مشارکت سیاسی بیشتر از سایر خانوادهها است یا خیر، یعنی انجام مراسم مذهبی می تواند فرزندان خود را به سمت سیاست سوق بدهد ؟
- رسانه های جمعی تا چه حد در سیاسی کردن دانشجویان موثر بوده؟
- آیا رسانه ها می توانند با برنامه های سیاسی میزان توجه دانشجویان را به مشارکت سیاسی بیشتر کنند؟
باید دید علی رغم تلاش صداو سیما خود دانشجو علاقه ای به این برنامه ها نشان می دهد یا خیر؟
- آیا رسانه میتواند در انتخابات و کاندیداهایی که می خواهند انتخاب کنند تاثیر می گذارد ؟
می خواهیم بدانیم آیا دانشگاه تدابیری برای این موضوع اندیشیده است ؟
- آیا می توان درسی به نام جامعه شناسی سیاسی و سیاست و مشارکت سیاسی را در بین دروس گنجاند یا خیر؟
اگر این دروس هست چقدر دانشجو به آن اهمیت می دهد؟
آیا به مطا لب این دروس توجه میکنند یا خیر؟
- آیا در رابطه با سیاست با خانواده و دوستان خود بحثی می کنند؟
اهمیت و ضرورت پژوهش:
- اهمیت و ضرورت موضوع مشارکت سیاسی چیست ؟
- چرا مشارکت سیاسی در بین دانشجویان برای ما و جامعه مهم است ؟
که ما توضیحی در این مورد و با طرح فرضیه ها و آزمایش ها به صحت و سقم فرضیه ها می پردازیم .
اهمیت آن را برای دیگر دانشجویان عزیز روشن می کنیم و تمام سعی ما بر این است که آگاهی و شناخت دانشجویان در مورد مشارکت سیاسی بالا رود .
در اینجا به عنوان مقدمه ای کوتاه تعریفی از مشارکت سیاسی را ارئه می دهیم :
مشارکت سیاسی درگیر شدن فرد در سطح مختلف فعالیت در نظام سیاسی از عدم در گیری تا داشتن مقام رسمی ریاست است و به طور اجتناب نا پذیری مشارکت سیاسی با اجتماعی شدن رابطه نزدیک دارد .اما نباید آن را تنها در امتداد نتیجه اجتماعی شدن در نظر گرفت.
علاوه بر این مشارکت سیاسی با تعدادی از نظریه های مهم در جامعه شناسی رابطه دارد.
برای مثال هم در نظریه نخبگان و هم در نظریه کثرت گرایی نقش اساسی دارد اگر چه نقش آن در هر یک از نظریه ها عمیقا متفاوت است.
لیستر میلبرات در کتاب مشارکت سیاسی خود سلسله مراتبی از مشارکت را مطرح می کند که از عدم درگیری تا گرفتن مقام رسمی دولتی تفسیر می کند و پایین ترین سطح مشارکت واقعی رای دادن در انتخابات است، وی مردم آمریکا را به سه دسته تقسیم می کند : گلادیاتورها یا مخالفان سیاست بین (5تا7% ) تماشاگران (6 % ) بی تفاوتها (33 % ) .
اهداف پژوهش :
1- آیا دانشگاه امکاناتی برای بیشتر شدن مشارکت سیاسی در بین دانشجویان فراهم می کند ؟
2- آیا دانشجویان کتابها و مجلات سیاسی مطالعه می کنند ؟
3- آیا استادان وقت بیشتری برای بحث های سیاسی می گذارند؟
4- آیا دروس مربوط به سیاست در برنامه های درسی دانشجویان قرار دارد ؟
5-آیا دانشجویان از روی شناخت و آگاهی به کاندیداها رای می دهند؟
6-آیا دانشجویان در انتخابات شرکت می کنند ؟
7- آیا دانشجویان به اهمیت سیاست و مشارکت سیاسی پی می برند ؟
8-آیا دولت به پیشنهادهایی که از طریق مشارکت سیاسی بدست آمده توجه داشته است ؟
فرضیه :
1-هر چه تحصیلات بیشتر ، میزان مشارکت سیاسی بیشتر است.
2- هر چه موقعیت اجتماعی بالاتر ، میزان مشارکت سیاسی بیشتراست .
3- هر چه موقعیت اجتماعی پایین تر ، میزان مشارکت سیاسی کمتر است .
4- هر چه انگیزه سیاسی بیشتر ،میزان مشارکت سیاسی بیشتراست .
5- هر چه شرکت افراد در انتخابات بیشتر ، میزان مشارکت سیاسی بیشتر است .
6- هر چه خانواده مذهبی تر ، میزان مشارکت سیاسی بیشتر است .
7- هر چه اعمال قدرت دولت بیشتر ، میزان مشارکت سیاسی دولت بیشتر است .
8- هر چه افراد جوان تر ، میزان مشارکت سیاسی کمتر است .
9- هر چه افراد مسن تر ، میزان مشارکت سیاسی بیشتر است .
10- هر چه مهارت سخنوری فرد بیشتر ، میزان مشارکت سیاسی بیشتر است .
11- هر چه مقام رسمی بالاتر ، میزان مشارکت سیاسی بیشتر است .
12- هر چه افراد اجتماعی تر ، میزان مشارکت سیاسی بیشتر است .
13- هر چه اطلاعات سیاسی بیشتر ، میزان مشارکت سیاسی بیشتر است .
تعاریف تئوریکی و عملیاتی :
جنس : ویژگیهای جسمانی معینی که مرد و زن را از هم متمایز می کند .
سن : تعداد سالهایی که از عمریک فرد می گذرد .
تحصیلات : هر یک از مراحل یا دورههای تحصیلی را طی کرده باشد .
شغل : فعالیتی که مشغول به انجام آن هستند ومبلغی در قبال آن می گیرند .
درامد : مبلغی که به طور ماهانه در مقابل زحماتشان می گیرند .
طبقه اجتماعی : موقعیتی که فرد از لحاظ در امد ، خانواده دارا است .
محل سکونت : مکانی که فرد در آن زندگی می کند .
مشارکت سیاسی : درگیر شدن فرد در سطوح مختلف فعالیت در نظام سیاسی از عدم درگیری تا داشتن مقام رسمی سیاست است .
جامعه پذیری سیاسی : فرایندی که به وسیله آن افراد در جامعه ای معین با نظام سیاسی آشنا می شوند و تا اندازه ای قابل توجهی از ادراکشان از سیاست نسبت به پدیده های سیاسی معین می شود .
متغیر(مستقل – وابسته ):
آیا عوامل اجتماعی- فردی بر مشارکت سیاسی دانشجویان دانشگاه آزاد سال 86 موثر است ؟
متغیر مستقل :عوامل اجتماعی (خانواده ، دوستان ، درامد خانواده ) فردی (سن ، جنس ، شغل ، تحصیلات ) متغیر وابسته : مشارکت سیاسی دانشجویان
آینده جامعه شناسی سیاسی:
جامعه شناسی سیاسی می کوشد رابطه بین پدیده های اجتماعی و سیاسی را تبیین کند و سیاست را در زمینه اجتماعی آن قرار دهد. جامعه شناسی سیاسی به منزله یک حوزه مطالعه میان رشته ای از شالوده هایی که به گونه ای متناوب و اتفاقی توسط مارکس و وبر بنیاد شده و در حالی که دستاوردهای بسیاری داشته است هنوز کارهای زیادی باقی است که باید انجام شود. همه کسانی که به توسعه جامعه شناسی کمک کردهاند لزوما نمی خواهند خود را جامعه شناس سیاسی توصیف کنند اما آنچه مهمتر است شناخت اهمیت کار آنها برای کسانی است که علایقشان دقیقا در محدوده جامعه شناسی سیاسی قرار می گیرد ،چرا که این گروه اخیر نه تنها به طور گسترده از کار جامعه شناسان و دانشمندان سیاسی بلکه همچنین بسیاری از رشته های دیگر و به ویژه تاریخ و فلسفه و اقتصاد و روانشناسی و مطالعه ارتباطات استفاده می شود.
حوزه مطالعه جامعه شناسی سیاسی :
مارکس و وبر در این باور که سیاست تنها می تواند در زمینه اجتماعی یعنی زمینه ای که عمیقا تاریخی است تبیین و درک شود همداستان بودند. گرایش شدید به جدایی گرایی در مطالعات آکادمیک و آموزش به توسعه اتفاقی و تدریجی جامعهشناسان سیاسی به تمرکز بر بعضی جنبه های موضوع و نادیده گرفتن جنبه های دیگران انجامید و التقاط گرایی که در آثار مارکس و وبر هر دو مورخ داشت تا اندازه ای زیادی در زیر سنگینی تخصصی شدن ناپدید گردید با وجود این ،جنبه های گوناگون آنچه ممکن است دقیقا قلمرو جامعه شناسی سیاسی ادعا شود بررسی شد و توسعه یافت از قبیل نظریه های نخبگان و کثرت گرایان ،توزیع قدرت،احزاب سیاسی ،جامعه پذیری سیاسی ،فرهنگ سیاسی ، مشارکت سیاسی، گزینش سیاسی ،ایدئولوژی و رابطه بین ارزشها و جامعه بنابرین وظیفه جامعه شناسی سیاسی بررسی و تبیین رابطه بین سیاست و جامعه ،رابطه بین نهادهای اجتماعی و سیاسی و رابطه بین رفتار اجتماعی و سیاسی است و وسعت چنین وظیفه ای تکان دهنده است .
اما این مساله ضرورت آن را کاهش نمی دهد زیرا برای شناخت هر جامعه باید سیاست آن و برای شناخت سیاست هر جامعه باید آن جامعه را شناخت . بدیهی است در نهایت کانون توجه جامعه شناسی سیاسی بر آن جنبه هایی از ساختارهای اجتماعی و رفتار متمرکز می گردد که به سیاست کمک و آن را تبیین می کند.
این امر متضمن چهار موضوع اصلی است :نقش دولت و اعمال قدرت ،ارتباط رفتار سیاسی با زمینه اجتماعی آن، ارتباط ارزشها با سیاست جامعه و نحوه تفسیر جوامع .
اگر حوزه جامعه شناسی سیاسی وسیع به نظر می رسد،مناسب است که ما هم مانند" سرویلیام هارکورت " سیاستمدار لیبرال ها که در سال (1892) اعلام کرد " همه ما اکنون سوسیالیست هستیم " مضمون اصلی این تحقیق را این گونه اعلام کنیم که : همه ما اکنون جامعه شناس سیاسی هستیم.
جامعه پذیری سیاسی :
اصطلاح "جامعه پذیری سیاسی " واژه ای نوین در علم سیاست است ولی محتوای آن از سابقه تاریخی قابل توجهی برخوردار است ،به نحوی که مسئله تربیت یا آموزش سیاسی مورد توجه نخستین فیلسوفان و نظریه پردازان سیاست قرار داشته است . اینکه چگونه نظرها و عقاید سیاسی در اذهان مردم ریشه می دواند و پا می گیرد و چه عواملی سبب حفظ و تداوم رژیمهای سیاسی می شود . همه مسائلی است که از دوران گذشته مورد توجه متفکرین و نظریه پردازان بوده است . مسائلی چون تربیت " شهروند" و یا خوگیری به امور مدنی در آثاری چون " جمهور افلاطون " "سیاست ارسطو " و در نوشته های" امیل زولا "،" ژان ژاک روسو " و دیگران مورد بحث قرار گرفته و بر آن تاکید شده است . (مهرداد؛1376،21) به عنوان مثال،افلاطون در کتاب "جمهور" پس از بحث راجع به کیفیت و انواع نظامهای سیاسی،اهمیت جامعه پذیری سیاسی را مورد تاکید قرار می دهد :" از میان همه حیوانات ،بشر تربیت ناپذیرترین آنهات است چون که دارای سرچشمه و منبعی از عقل و منطق است که هنوز شکل نگرفته 2او موزی تر سر کش تر از حیوانات است ،به همین دلیل به وسیله لگامهای زیادی باید کنترل شود.
فهرست مطالب
فصل اول
مقدمه پژوهش ..................................................................................... 5
فصل دوم
پیشینه پژوهش .....................................................................................11
فصل سوم
روش یا متدولوژی پژوهش .................................................................46
فصل چهارم
یافته های پژوهش .......................................................................... 48
فصل پنجم
تفسیر و استنتاج پژوهش.................................................................. 65
پرسشنامه....................................................................................................... 66
منابع و ماخذ..........................................................................................................67